Կրթության կարևորության մասին. մտածելու համար

Հունիսի 6-11-ը Աղվերանում մասնակցեցի Ուսուցիչների վիքի-դասընթացի 5-րդ փուլին: Այս տարի, ի տարբերություն նախորդ տարիների, դասընթացի ֆորմատը մի քիչ այլ էր. բացի խմբագրելուց և խմբագրման գործիքները նորեկներին սովորեցնելուց, այս տարի ուսուցիչները նաև մի քանի հանդիպումներ ունեցան կրթության ոլորտի մասնագետների հետ ու զրուցեցին կրթության նորագույն միտումներից, հաջողության հասնելու սովորույթներից, որոնք արժե փոխանցել աշակերտներին, քննարկվեցին կրթության ոլորտի խնդիրներ: Ուսուցիչների հետ ամենաերկար ժամանակ անցկացրեց կրթության փորձագետ, «Վիքիմեդիա Հայաստան» գիտակրթական հասարակական կազմակերպության գործադիր տնօրեն Արթուր Խալաթյանը: Արթուրը մի քանի թեմաներ ներկայացրեց, զրուցեց ուսուցիչների հետ` իսկապես կարևոր ու կիրառական խորհուրդներ տալով:

21-րդ դարը գիտելիքի դար է.  գիտելիքն այն միջոցն է, որ մարդուն հնարավություն է տալիս ապրել ավելի հարմարավետ: Եվ ուսուցիչների առաջին խնդիրն է երեխային գիտելիք փոխանցել: Ահա այստեղ նշեմ այն գործնական խորհուրդները, որոնք առաջին բառերից այնքան պարզ են թվում ու հաճախ` իրականում դժվար կիրառելի:

«Երեխան ամենալավը հիշում է այն գիտելիքը, որը կիրառում է, որն իր համար իմաստալից գործ է», ասում է Արթուր Խալաթյանը (մոտավոր մեջբերում): Որպես ստացած գիտելիքի պրակտիկ կիրառում` Արթուրը նշում է, օրինակ, աշակերտի կողմից Վիքիպեդիա ազատ հանրագիտարանում խմբագրումներ կատարելու հնարավորությունը, որի արդյունքում երեխան ստանում է պրոդուկտ և իր աշխատանքը կարևորված ու գնահատված է տեսնում:

Այսօր դպրոցի դերն է ոչ միայն գիտելիք փոխանցել երեխային (դա թերևս լավագույնն այսօր ստացվում է Google որոնողական համակարգի մոտ), այլ առավել առաջնային է նրան տալ քննարկելու մշակույթ, ստեղծել համապատասխան միջավայր` թիմային հաջողված աշխատանք կատարելու համար: Գործնական քայլերից է նրան ստեղծագործական մոտեցում պահանջող հանձնարարություններ տալը, որոնց արդյունքում նա արտադրանք կստանա: Օրինակ` բարձր դասարանի աշակերտներին կարելի է հանձնարարել որևէ առարկայից տեղեկատվական մատչելի պոստեր պատրաստել ավելի ցածր դասարանների աշակերտների համար:

Կարևոր հատկություն է աշխատանքը ճիշտ պլանավորներն ու նշումներ անելը: Այս հատկությունները դպրոցում ձեռք բերելով` երեխան դրանք իր հետ կտանի կյանքի մյուս ոլորտներ ևս` էապես ժամանակ շահելով:

Կիրառելի է այն գիտելիքը, որը համակարգված է. ինչպես գլխում, այնպես էլ` գրադարակում: «Որակյալ նոթերը կօգնեն երեխային  արագ, առանց ժամանակ կորցնելու  գտնել իրեն անհրաժեշտ տեղեկատվությունը, օգտագործել այն, կրկնել քննությունից առաջ», համոզված է Արթուրը:

Եթե երեխան ունի լավ նոթ, նա դա կարող է օգտագործել անգամ քննության ժամանակ: «Կյանքի ոչ մի իրական իրավիճակում չի արգելվում կողքից տեղեկություն ստանալ, ինչու՞ պետք է դպրոցում անիրական, կյանքից կտրված իրավիճակներ ստեղծել և չթույլատրել երեխային օգտագործել իր նոթերը», հարցնում է փորձագետը:

Եվ ի վերջո, նոթ գրելն ու ստացած գիտելիքը համակարգելը կազմակերպվածություն կբերի կյանքի բոլոր ոլորտներում:

Դասընթացի հյուրերից «Այբ» կրթական հիմնադրամի, «Այբ» դպրոցի համահիմնադիր, ՀՀ Կրթության և գիտության փոխնախարար Դավիթ Սահակյանն իր ելույթում առաջարկեց առաջ նայել ու մտածել մի քանի կարևոր հարցերի մասին, օրինակ, ի՞նչ գիտելիք ու հմտություն տալ երեխային, որը վաղը ռոբոտը չի կարող անել: Դրանք դեռևս ստեղծագործելու, վերլուծելու, քննադատելու, կարևոր որոշումներ ընդունելու կարողություններն են:

«Այո, 21-րդ դարը գիտելիքի ժամանակաշրջանն է, սակայն միայն գիտելիքն արժեք չի, այն պետք է արդյունք դառնա», ընդգծեց Դավիթ Սահակյանը:

Առջևում ամառային արձակուրդներն են, բոլորս ազատ ժամանակ ունենք մտածելու, կարդալու, նոր մեթոդներ գտնելու` ինքներս սովորելու ու սեպտեմբերից երեխաներին նոր հայացքով սովորեցնելու մասին:

Նայենք ապագային լայն բացված հայացքով:

Թամարա Գրիգորյան