2020 թվականի նոյեմբերի սկիզբը Քարվաճառում չքնաղ էր, ինչպես նախորդած բոլոր տարիների նոյեմբերներինը, ինչպես բոլոր տարիների բոլոր ամիսներինը։ Անտառները ոսկեզօծ էին, երկինքը՝ լազուր, օդը սառն ու թարմ, ծառերը՝ բերքից կռացած, լեռները՝ ամուր ու վեհ։
Քարվաճառն ու շրջանը գրեթե դատարկ էին։ Ամեն համայնքում հատուկենտ մարդիկ էին իրենց տներում։ Հնաբնակ քարվաճառցիներն ասում էին՝ նոր վերաբնակեցվող օրերի պես էր դարձել. պատերազմի ընթացքում Քարվաճառում մնացած մարդիկ իրար հետ նորից սկսել էին շատ շփվել, այդ օրերին ոչ ոք մենակ հաց չէր ուտում։ Քարվաճառը նորից մի ընտանիք էր դարձել։
Ես, որ Քարվաճառ էի տեղափոխվել 2012-ի վերջում, չէի տեսել վերաբնակեցման առաջին օրերը, երբ լույս, ջուր, ճանապարհ, կապ ու խանութ չի եղել, բայց եղել է մեկ մեծ ընտանիքի իրողությունն ու ուժը։ Հիմա, 2020-ի աշնանը, ապրում էի միասին լինելու, վառարանից ավելի շատ միմյանց ներկայությունից ու իրար հույս տալուց ջերմանալու, մեր ընկերների կողմից Քարվաճառ բերվող պարենը բոլորի մեջ հավասար կիսելու անգին օրերը։
Նոյեմբերի սկզբի օրերին Քարվաճառում տարօրինակորեն ու վախենալու խաղաղություն էր։ Օրվա մեջ որոշակի ժամերի թվում էր, թե ոչինչ չի կատարվում. կարելի է հաց ու գաթա թխել (այդ օրերին ամբողջ օրը խմոր էի սարքում. մի տեսակ կյանքի խորհուրդ կար մեջը. Քարվաճառից հետո էլ ոչ մի բան չեմ թխել), խնձոր հավաքել ու երեկոյան նստել տաք վառարանի մոտ։ Այս թվացյալ խաղաղությունը, սակայն, իր մեջ մեծ տագնապ ուներ։
Այս ընթացքում մեր ընկեր Կարենն ամեն շաբաթ Քարվաճառ էր գալիս։ Միասին շրջում էինք գյուղերով, այցելում ամեն գյուղում մնացած մի քանի ընտանիքների։
Երևանից ավելանում էին տագնապալի զանգերը. «Եկեք Երևան, դուք գիտե՞ք՝ իրականում ինչ է կատարվում», «Էդտեղ մնացել եք, որ ի՞նչ անեք», «Ձեր մնալուց ի՞նչ է փոխվում» տիպի հարցերն ի վերջո հանգեցրին նրան, որ, այսպես ասած, արտաքին աշխարհի հետ շփումներս նվազագույնի էի հասցրել։
Նոյեմբերի 6-ին Նոր Գետաշեն գյուղում էինք։ Մեզ այնտեղ խաղող հյուրասիրեցին։ Խաղողի համը մի տեսակ տխուր էր, կարոտահամ։ Չէի հասկանում, թե ինչու։
2020-ի նոյեմբերի սկզբին Քարվաճառը չքնաղ էր, ինչպես դրան նախորդած բոլոր նոյեմբերներին..
