Կինոտոնը շարունակվում է. չորս կարճ ֆիլմ, որ դիտեցի «Ոսկե ծիրան»-ում

«Ոսկե ծիրան» միջազգային իններորդ փառատոնը բուռն ընթացքի մեջ է: Երեւանի կենտրոնն ապրում է արվեստով: Հատկապես երեկոյան ժամերին ու հատկապես Մոսկվա կ/թ- ու Տիկնիկային թատրոնի շրջակայքում օդում փառատոն է զգացվում. մարդիկ ֆիլմից ֆիլմի են շտապում, ֆիլմեր են քննարկում: Մարդկանց դեմքերը հանգիստ են, ուրախ, նրանք լարված չեն: Մի խոսքով, ծանոթ-անծանոթ միավորվել են արվեստով: 

Ինքս «Ոսկե ծիրան»-ին չեմ կարողանում հետեւել այնպես, ինչպես կցանկանայի: Ֆիլմեր դիտելու հնարավորություն ունեմ երեկոյան ժամը յոթից հետո, այնպես որ դեռ ընդամենը մի քանի ֆիլմ եմ դիտել:

Հուլիսի 11-ին պատահականության սկզբունքով ընտրեցի Տիկնիկային թատրոնի ժամը 20:00 կարճամետրած ֆիլմերի ցուցադրությունը: Իրար հետեւից ցուցադրվեցին չորս ֆիլմեր. «Ջեմը», «Ծածուկ ժպիտ», «Տատիկը պետք է չորանա», «Վերջում էլ երեխաներին կերանք»: Չորս արագ, լիքը, կտրուկ ու նովելային ավարտով ֆիլմեր:

«Ջեմը» Անդրեայի մասին էր: Անդրեան մի կին է, ով ապրում է իր երեխայի հետ, ամբողջ օրն աշխատում է, եւ նրա կյանքի առավոտները, ցերեկներն ու երեկոներն անցնում են ցավացնելու աստիճան իրար նման: Ֆիլմը շտրիխային էր, հատու: Գործողություններն արագ են ու մեծամասամբ՝ ներքին: Ֆիլմի մեխն Անդրեայի հոգեկան ապրումներն են. նրա կյանքում, տանը, կենցաղում, անկողնում բացակայում է տղամարդը: Ու Անդրեան ամեն առավոտ չի կարողանում բացել այդ գրողի տարած ջեմը, որպեսզի վերջապես քաղցրացնի չորացած հացը, որով նա նախաճաշում է ամեն առավոտ: Եւ չկա տղամարդը, ով ուժեղ ձեռքերով կբացեր ջեմը:

Այս ֆիլմում խտացած են կնոջ ցանկությունները, երազները, կարիքները, պահանջները: Օրիգինալ ավարտին այնուամենայնիվ ջեմը բացվում է, եւ վերջապես Ադրիան գոհ ժպիտով վայելում է դիտողի կողմից այնքան սպասված հացն ու ջեմը:  

Մյուս երեք ֆիլմերը եւս ազդեցիկ էին ու ոչ ձգձգված: 

«Ծածուկ ժպիտը» մի սեւամորթ որբուկի մասին էր, ով փախչելով խորթ մորից՝ հայտվել էր փողոցում: Շուտով նա հանդիպում է իր նման այլ անտուն երեխաների, ովքեր թմրանյութ են օգտագործում, ծեծում են իրար, գողություն են անում, եւ նրանցից ոչ մեկը տուն ու ընտանիք չունի: Եւ որքա~ն թախիծ ու սիրո պակաս կա նրանց հայացքներում ու թաքնված ժպիտներում:

Երրորդ ֆիլմը՝ «Տատիկը պետք է չորանա», մի ընտանիքի պատմություն է: Տատիկը մահացել է, սակայն ընտանիքի անդամներից ոչ մեկին չի հուզում տատիկի մահը. նրանց հետաքրքրում է տատիկի թողած հարստությունը: Սակայն նրանք ոչ մի կերպ չեն կարողանում գտնել բանալին. ամբողջ տունն իրար են խառնել, կռվում են իրար հետ, լարված են, նյարդային, ու նրանցից ոչ մեկին չի հուզում տատիկի մահը: Միայն տան փոքրիկ երեխան է բարձրանում տատիկի մոտ եւ փորձում է համոզել, որ տատիկը ժպտա: Իր փորձերի արդյունքում ի վերջո նա բացում է տատիկի բերանը, որպեսզի վերջինս ժպտա..եւ հանկարծ, տատիկի բերանից դուրս է գալիս բանալին, որի համար ընտանիքի անդամներն իրար արդեն ուտում են: Եւ փոքրիկն ուղղակի բանալին պատուհանից դուրս է շպրտում:

Մարդկային հարաբերություններ, նյութապաշտություն, ցածր կրքեր ու կրկիր օրիգինալ լուծում:

Իսկ վերջին, չորրորդ ֆիլմը՝ «Վերջում էլ երեխաներին կերանք» դեգրադացվող, գովազդի հետեւից ընկնող ու ի վերջո կործանվող հասարակության մասին է: Մարդիկ մի որ որոշում են փոխել իրենց ստամոքսները՝ փոխարենը տեղադրելով խոզի մարսողական համակարգ: Դա մոդայիկ էր, այդպես էր վարվել նաեւ մի հայտնի երգիչ…ու հանկարծ մի օր պարզվում է, որ այս մարդիկ ուտում են ամեն ինչ, անգամ աղբ ու կենդանիներին: Այս մարդիկ իսկական չարիք են դառնում իրենց հարազատների, հասարակության համար: Նրանք սկսում են ցույցեր անել, պաշտպանել իրենց իրավունքները՝ հայտարարելով, որ իրենք մարդ են եւ ոչ թե խոզ: Ի վերոջ, իրավիճակն այնքան է սրվում, որ ոստիկանությունն ստիպված մեկուսացնում է նրանց հասարակությունից:

Ֆիլմի հերոսը մի մարդ է, ով հիվանդ էր ստամոքսի քաղցկեղով, եւ նրա վիրահատությունը ճարահատյալ էր: Ու առաջինը հենց իրեն են փոխպատվաստում խոզի մարսողական համակարգ: Ու ինչպես ինքն է անընդհատ կրկնում՝ ես չգիտեմ, թե սա ինչպես է վերջանալու, բայց սա սկսվեց ինձնից:

Ֆիլմի առաջ քաշած խնդիրն արդիական է այսօր աշխարհի շատ հասարակությունների համար. մարդիկ հաճախ գովազդի ազդեցության տակ զոհ են դառնում՝ իրենք էլ դա չգիտակցելով: Եւ պարտադիր չի խոզի մարսողական համակարգ ներդնել սեփական մարմնի մեջ՝ վերջնականապես սպառողական համակարգ դառնալու համար: Սպառողական հասարակությունն այսօր ավելի ու ավելի է դեգրադացվում՝ պտտվելով մի ամենակուլ հորձանքի մեջ:

«Ոսկե ծիրանը» շարունակվում է, եւ ֆիլմեր կցուցադրվեն եւս մի քանի օր: Ծրագիրը հասանելի է այստեղ: